Wijkplan

Boschveld is een buurt (1) gelegen achter het station. De eerste bebouwing vond plaats tussen 1910 en 1930 en betrof eerst de Grasso-fabriek en later de Brabanthallen en betrof voornamelijk industrie. Er werden alleen woningen gebouwd in het Veemarktkwartier.

Pas na de Tweede Wereldoorlog kwam er een versnelling in de woningbouw, omdat er een enorme woningnood was. In Boschveld werden in de jaren 50 van de vorige eeuw ongeveer 1300 woningen gebouwd. Deze woningen waren vaak niet groot. Sociaal gezien ontstond er een buurt die goed geordend was. De Kerk zorgde voor verbondenheid en sociale structuur. In de jaren 60 nam de economie toe en veel bewoners verhuisden naar de grotere woningen die in de nieuwe buurten Kruiskamp en Schutskamp werden gebouwd. In Boschveld kwamen steeds meer gastarbeiders (tegenwoordig arbeidsmigranten) wonen. Hierdoor veranderde ook de sociale structuur. In de jaren 90 van de vorige eeuw werd geconstateerd dat er iets moest gebeuren in Boschveld. De woningen waren 40 jaar oud en niet meer van deze tijd, Ook werd sociaal een neerwaartse spiraal waargenomen die men liever anders wilde zien. De gemeente kwam uiteindelijk met een Masterplan.

Bewoners waren niet blij met dit Masterplan en in 2005 haalde de gemeente het plan van tafel. Het plan hield grofweg in dat het bestaande Boschveld zou worden vervangen door een nieuw Boschveld, dat meer zou aansluiten op het (toen nog in ontwikkeling zijnde) Paleiskwartier. Nadat het Masterplan van tafel was, kwam de het college met de 'Heroriëntatie Boschveld'. De buurt werd in 2 delen opgesplitst. In deelgebied 1 zou sloop kunnen plaatsvinden en in deelgebied 2 zou geen sloop toegepast kunnen worden (althans niet voor 2015). Het ging in dit plan niet alleen om het fysieke (bebouwing), maar ook om het sociale (bewoners) gedeelte. Door de arbeidsmigratie nam de diversiteit in de buurt af. Er waren minder gezinnen, maar ook voorzieningen waren niet meer toereikend. Er werd dan ook een sociale visie (Eerst mensen, dan Stenen) opgesteld.

Behalve de sociale elementen, heeft het wijkplan vooral aandacht voor de fysieke componenten. Er werden er 4 'troeven' benoemd die voor bewoners van belang waren:
- routes en verbindingen (om versnippering tegen te gaan)
- groen en openbare ruimte (spelen, ontmoeten, recreëren)
- bijzondere gebouwen, werken en wonen (cultureel erfgoed)
- gebouwd programma (diversiteit woningbouw, voorzieningen).

Het wijkplan beschrijft een aanpak die in verschillende fasen verloopt. Aanvankelijk was er ook een duidelijke fasering aangegeven en was er sprake van deelgebieden. Omdat al snel bleek dat het plan niet in de geplande volgorde kon worden uitgevoerd, is de indeling van de buurt gewijzigd in zogenaamde Vlekken. Deze zijn niet als zodanig terug te vinden in het wijkplan, al zijn de Vlekken wel zoveel mogelijk gebaseerd op de eerdere fasen.

Het wijkplan beschrijft niet alleen de tijdslijn, maar ook hoe de buurt wordt ingedeeld. De buurt wordt in 4 delen verdeeld: Hart en Lanen, Parkkwartier, Stationskwartier en Waterkwartier.
Het Parkkwartier is het gebied dat wordt omsloten door de Simon Stevinweg, Oude Vlijmenseweg en de Copernicuslaan. In dit gebied komt (of is al) een open structuur waarbij de maximale bouwhoogte 5 bouwlagen is. De nieuwbouw is zoveel mogelijk in traditionele stijl en sluit aan op de bestaande bouw uit de jaren vijftig van de vorige eeuw.
Het stationskwartier ligt in het gebied tussen de Christiaan Huygensweg, Parallelweg, Edisonstraat en 's-Gravesandestraat, maar ook het winkelcentrum hoort erbij. Dit deel van Boschveld grenst direct aan het Paleiskwartier. Het moet een gebied worden met groenstroken, tuinen en brede straten. Ook het winkelcentrum zou moeten worden aangepakt, waarbij er wordt gedacht aan het vestigen van een supermarkt van circa 1500 m2. Hiermee zou het winkelcentrum aantrekkelijker moeten worden dan het anno 2009 is. Ondertussen is bekend dat er geen nieuwe supermarkt komt, wel is de bestaande supermarkt (Sonay) uitgebreid.
Hart en Lanen ligt tussen de Paardskerhofweg en Copernicuslaan en is begrensd door de Edisonstraat/ 's-Gravesandestraat/ Celsiusstraat en Marconistraat. In het Hart (van Boschveld) komt onder andere de Brede Bossche School op de plek van de huidige Basisschool en Het Overpad, school voor bijzonder onderwijs zal verdwijnen (ondertussen gerealiseerd). Het Hart van Boschveld moet vooral een ontmoetingsplek worden met veel groen.
Het Waterkwartier wordt omringd de Paardskerkhofweg, Parallelweg en Veemarktweg. In dit gebied ligt nog veel industrieel erfgoed, waarvan Grasso het bekendst is. De nabijheid van de Dieze biedt kansen als wandel- en verblijfsgebied. Door de huidige verscheidenheid en de beperkingen door de aanwezigheid van de Parallelweg en het Spoor (verhoging intensiteit), zal de toekomstige bebouwing gevarieerd worden.

Het wijkplan Boschveld Beweegt werd in 2010 vastgesteld. Het uitgangspunt was 'eerst bouwen, dan pas slopen'. Om dit te bewerkstelligen was er toch eerst sloop nodig, zodat een proces van doorverhuizen mogelijk werd. Hiervoor was Fase 1 (Vlek 14) al in het plan opgenomen. Bewoners kregen 2 jaar de tijd om te verhuizen, wat de meeste bewoners ook lukte. Daar waar nodig kregen de bewoners hulp, al bleek die niet voor iedereen passend. In Fase 1 verschenen uiteindelijk 72 koopwoningen en 72 huurwoningen (Zayaz). Deze vervingen de 107 woningen die er stonden. Door de economische crisis werden niet alle koopwoningen verkocht en gingen die ook in de verhuur.

Deze economische crisis (vanaf 2012) zorgde er ook voor dat bouwprogramma's ernstig werden vertraagd. Hierdoor kwam ook het systeem van doorverhuizen in de knoop. Er zijn anno 2023 al diverse delen van het wijkplan uitgevoerd, maar er zijn ook wijzigingen doorgevoerd. De belangrijkste wijziging is wel de bouw van de BBS. Deze was gepland op de plek van Basisschool 't Boschveld aan de Celsiusstraat (Vlek 3). De school zou dan tijdelijk naar het pand van de speciale school Overpad verhuizen. Dit bleek qua tijdslijn niet haalbaar. Uiteindelijk is de BBS gebouwd op de plek van het Overpad en zijn er op de plek van de voormalige basisschool nu woningen gebouwd.
De meeste meeste plannen in de Vlekken zijn nu uitgevoerd. Er is sprake geweest van renovatie of sloop/nieuwbouw. Eén van de laatste projecten is Vlek 21 (Hoek Copernicuslaan/Oude Vlijmenseweg). Hier staan 7 flatgebouwen waarvan de eerste twee nu gesloopt zijn en waarvan de nieuwbouw eind 2023 wordt opgeleverd. De overige flats moeten nog worden gesloopt en vervangen door nieuwbouw. De verwachting is dat dit 2027/2028 afgerond is.

De invulling van het EKP-terrein is duidelijk anders. Dit heeft te maken dat er een ander plan kwam: De Spoorzone. De Kunstacademie neemt een belangrijke plek in, maar er komen ook ruim 800 woningen (hoogbouw). De start van de nieuwbouw wordt verwacht vanaf 2024 plaats te gaan vinden en zou 2028/2029 afgerond moeten zijn. Ook het stationsgebied zal grondig worden aangepakt.

Hoewel in grote lijnen de toekomstige indeling van de buurt voor de toekomst vastligt (conform wijkplan), was er nog behoorlijk wat ruimte om de invulling nader te bepalen. Als het plan in 2028/2029 klaar is, zullen er meer woningen zijn dan er oorspronkelijk waren. De grootste toename heeft al plaatsgevonden op en rondom het huidige terrein van de Afvalstoffendienst (Hart van Boschveld). Op het terrein van het EKP zullen circa 800 woningen komen en op het terrein van Grenco circa 100 woningen. De aanpak van het winkelcentrum is een lastig probleem, omdat er diverse VVE's bij betrokken zijn, die niet tot overeenstemming kunnen komen. Wel zal een plan voor de aanpak van het Van Coehoorplein worden uitgevoerd in 2024.
Ook moet er nog een oplossing komen voor de schuurtjes in Vlek 5 (flats tussen Copernicuslaan en Marconistraat). Niet alle bewoners zijn voor het voorgelegde plan.

Anno 2023 is het lastig om nieuwbouw op te starten. Niet alleen vanwege hogere kosten (materialen/personeel), maar ook vanwege stikstofproblemen, waarbij de uitstoot bij de bouw minder moet, terwijl de woningen wel duurzamer moeten zijn. Vanaf 1 januari 2024 moeten de aanvragen via de nieuwe omgevingswet gebeuren voor plannen waarvoor op dat moment nog geen vergunning is aangevraagd. Hierbij worden diverse complicaties verwacht, mede omdat alles in een nieuw computersysteem moet.

(1) Boschveld wordt vaak als 'wijk' aangeduid. Dit is echter niet correct. Het is de buurt Boschveld die een onderdeel is van de wijk West.

Terug naar boven

Laatste keer bijgewerkt 30 Oct 2023
Auteur: Alfred Heeroma